Macaafa Qulqulluu 66
Macaafni Qulqulluun walitti qabama kitaabota 66 kutaa gurguddaa lamatti qoodamaniidha:
Kakuu Moofaa (Macaafa 39) – Iyyasuus Kiristoos dura kan barreeffame.
Kakuu Haaraa (kitaabota 27) – Yesuus Kiristoosiin booda kan barreeffame.
Tokkoon tokkoon kitaaba karoora Waaqayyoo keessatti kaayyoo tokko tajaajila, barsiisa, raajii, seenaa fi qajeelfama amantootaaf dhiyeessa.
📖 Kakuu Moofaa (Kitaaba 39) .
Kakuu Moofaa bu’uura amantii kiristaanaa yoo ta’u kutaalee gurguddoo shan of keessatti qabata:
1️⃣ Seera (Toora/Pentateuch) – Kitaabota 5
Kitaabonni Musee barreessan kun seera Waaqayyoo fi seenaa uumama ni hundeessu.
Seera Uumamaa – Uumama, Addaamiifi Hewaan, Nohi, Abrahaam, fi Yooseef.
Ba’uu – Israa’eloonni Gibxii, Musee fi Abboommii Kurnan keessaa miliquu isaanii.
Lewwoota – Seera fi dambiiwwan waaqeffannaa fi aarsaa.
Lakkoofsa – Imala Israa’eloonni lafa onaa keessa godhan.
Keessa Deebii – Museen Biyya Abdachiifamte osoo hin seenin dura barsiisa isa dhumaa.
2️⃣ Kitaabota Seenaa – Kitaabota 12
Kitaabonni kun seenaa Israa’el, Biyya Abdachiifamte seenuu irraa kaasee hanga booji’amuutti galmeessaniiru.
Iyaasuu – Kana’aan moo’achuu.
Abbootii firdii – Israa’el marsaa cubbuu fi bilisa firdiitiin.
Ruut – Seenaa amanamummaa fi furuu.
1 & 2 Saamu’eel – Ka’umsa moototaa (Sa’ool fi Daawit).
1 & 2 Mootota – Seenaa mootota Israa’el fi kufaatii isaanii.
1 & 2 Seenaa – Seenaa Israa’el irra deebi’ee himuu.
Izraa & Nahimiyaa – Bojuu irraa deebi’uu fi Yerusaalem deebi’anii ijaaruu.
Asteer – Eegumsa Waaqayyo saba isaa Faarsi irratti.
3️⃣ Kitaabota Ogummaa – Kitaabota 5
Kitaabonni kun waaʼee jireenyaa, waaqeffannaa fi ogummaa ilaalchisee barsiisa ni kennu.
Iyoob – Gidiraa nama qajeelaa fi olaantummaa Waaqayyoo.
Faarfannaa – Kadhannaa, faarfannaa fi waaqeffannaa Waaqayyoof walitti qabame.
Mammaaksa – Ogummaa jireenya guyyaa guyyaa.
Lallaba – Hiika jireenyaa fi uumamni isaa yeroof.
Faarfannaa Solomoon – Walaloo jaalalaa jaalala Waaqayyo saba isaaf qabu kan argisiisu.
4️⃣ Raajota Gurguddoo – Kitaaba 5
Kitaabonni kun waa’ee gara fuulduraa Israa’el fi dhufaatii Masiihichaa ilaalchisee raajii kan qabanidha.
Isaayaas – Raajii Fayyisaa dhufu, Yesus.
Ermiyaas – Akeekkachiisa waa’ee kufaatii Yerusaalem.
Boo’icha – Gadda badiisa Yerusaalem.
Hisqi’eel – Mul’ata karoora deebisanii dhaabuu Waaqayyoo.
Daani’eel – Raajii mootummoota gara fuula duraa fi bara dhumaa.
5️⃣ Raajota Xixiqqaa – Kitaaba 12
Raajonni kun Israa’eliif akeekkachiisu, qajeelcha, abdiis ni kennu.
Hose’aan – jaalala Waaqayyoo isa amanamaa.
Yo’eel – Abdii Hafuura Qulqulluu.
Amos – Haqaa hawaasummaa fi qajeelummaa.
Obaadiyaa – Murtii Edoom irratti.
Yoonaas – Araarsummaa Waaqayyoo namoota hundaaf.
Miikiyaas – Raajii dhalachuu Yesus Beetaliheemitti.
Nahum – Kufaatii Nanawwee.
Anbaaqom – Yeroo rakkisaa keessatti Waaqayyoon amanamuu.
Sefaniyaas – Firdii fi deebi’ee dhufuu.
Haagee – Mana qulqullummaa deebi’ee akka ijaaramu jajjabeessuu.
Zakkaariyaas – Raajii waa’ee Masihichaa.
Miilkiyaas – Abdii Yohaannis cuuphaan Yesus osoo hin dhufin.
📖 Kakuu Haaraa (Kitaaba 27) .
Kakuu Haaraa Iyyesuus Kiristoos, fayyinaa fi Waldaa durii irratti xiyyeeffata.
1️⃣ Wangeelota – Kitaabota 4
Jireenya, barsiisa, du’aa fi du’aa ka’uu Iyyesuus Kiristoos.
Maatewos – Yesus akka Mootii fi Masihiitti.
Maarqos – Yesus akka garbicha gidiraa.
Luqaas – Yesus akka Ilma Namaatti (gara laafina Isaa irratti xiyyeeffadhu).
Yohaannis – Yesus akka Ilma Waaqayyootti.
2️⃣ Seenaa – 1 Kitaaba
Hojii Ergamootaa – Dhaloota Mana Kiristaanaa fi hojii Hafuura Qulqulluu.
3️⃣ Ergaa Phaawuloos (Ergaalee) – Kitaabota 13
Barsiisa Phaawuloos waldootaa fi namoota dhuunfaaf kenne.
Roomaa – Fayyina karaa amantii.
1 & 2 Qorontos – Adabbii fi jaalala waldaa.
Galaatiyaa – Kiristoos keessatti bilisummaa.
Efesoon – Hidhannoo Waaqayyoo.
Filiphisiiyus – Gidiraa keessatti gammachuu.
Qolosaayis – Yesus akka ol’aanaatti.
1 & 2 Tasaloonqee – Deebi’ee dhufuu Yesus.
1 & 2 Ximotewos, Tiitoos, Filemon – Qajeelfama geggeessitoota waldaa.
4️⃣ Xalayaa Waliigalaa – Kitaabota 8
Ergamoota adda addaatiin Mana Kiristaanaa jajjabeessuuf kan barreeffame.
Ibroota – Yesus akka Angafa Lubaatti.
Yaaqoob – Amantii hojiidhaan.
1 & 2 Pheexiroos – Amantii keessatti jabaatanii dhaabbachuu.
1, 2, & 3 Yohaannis – Jaalalaa fi dhugaa.
Yihudaa – Barsiisota sobaa irraa akeekkachiisa.
5️⃣ Raajii – Kitaaba 1
Mul’ata – Injifannoo dhumaa Yesus Kiristoosii fi bara dhumaa.
📌 Kitaabonni 66n Kun Maaliif Barbaachisoo?
Hafuura Waaqayyootiin – 2Ximotewos 3:16 “Caaffanni qulqullaa’oon hundinuu Waaqayyoon kan afuurame” jedha.
Karoora Waaqayyoo mul’isa – Uumama irraa kaasee hanga fayyinaatti karaa Yesus.
Kiristaanota ni qajeelcha – Waa’ee amantii, jaalalaa fi ajajamuu barsiisuu.
🛠️ Akkaataa Macaafa Qulqulluu Bu’a qabeessa ta’een Qo’achuu Dandeenyu
✅ Guyyaa guyyaan dubbisi – Karoora (Kakuu Moofaa & Kakuu Haaraa) baafadhu.
✅ Dubbisuu dura kadhachuu – Hubannoo gaafadhu.
✅ Macaafa Qulqulluu qo’annoo fayyadamuu – Haala seenaa & aadaa irratti gargaara.
✅ Waan barattu hojii irra oolchi – Akka sagalee Waaqayyootti jiraadhu.
Goolaba
Kitaabonni Macaafa Qulqulluu 66n ergaa tokkummaa Waaqayyoo irraa uumu, jaalala, haqaa fi karoora fayyina karaa Yesus Kiristoosiin qabu mul’isu. Isaan qo’achuun amantii gad fageessuun amantoonni karaa hafuuraa akka guddatan gargaara.
Qajeelfama qayyabannaa Macaafa Qulqulluu ykn mata dureewwan ijoo kitaaba tokkoon tokkoon isaanii caccabsuu ni barbaaddaa? 😊